* CỐ UNG, NGƯỜI HỌC TRÒ CỦA THÁI UNG:

THÁI  QUỐC MƯU

Cố Ung tự là Nguyên Thán (元歎), người ở Ngô Quận, đất Ngô. Tổ 5 đời của ông là Cố Phụng làm Thái Thú Dĩnh Xuyên, trào Đông Hán.

Cố Ung thời trẻ theo học danh sĩ Thái Ung, được Thái Ung khen ngợi. Ông nổi tiếng ở Giang Đông nhờ giỏi chữ nghĩa và đánh đàn.

Năm 199, Cố Ung được quan địa phương tiến cử với Tôn Sách. Tôn Sách cho ông làm Huyện trưởng huyện Hợp Phì. Sau đó ông đổi sang làm Huyện Trưởng các huyện: Lâu, Khúc A, Thượng Ngu, đều có thành tích cai trị.

Lãnh thổ của Tôn Sách cai trị, gồm 6 quận thuộc Dương Châu (Lư Giang, Ngô Quận, Cối Kê, Đan Dương, Dự Chương, Lư Lăng), nhưng với triều đình Đông Hán ở Hứa Xương do Tào Tháo nắm thực quyền chỉ thừa nhận Tôn Sách làm thái thú Cối Kê. Tôn Sách tự mình quản lý cả 6 quận nên phong Cố Ung làm chức "Thừa" ở quận Cối Kê thay Tôn Sách quản lý địa hạt. Ông có công quét sạch giặc cướp lớn nhỏ trong quận, nhờ đó nhân dân được an cư lạc nghiệp.

Tôn Sách mất, Cố Ung phò trợ Tôn Quyền. Tôn Quyền được Tào Tháo phong làm Thảo Lỗ Tướng Quân. Sau mấy năm làm Cối Kê thừa, Cố Ung được Tôn Quyền phong làm Tả Tư Mã.

Họ Cố là dòng họ lớn và danh giá ở Giang Đông. Để tranh thủ họ Cố, Tôn Quyền gả con gái Tôn Sách cho con trai trưởng của Cố Ung. Khi Cố Ung đón mẹ đến kinh, thì Tôn Quyền đích thân đến chào mừng.

Năm 220, Tào Phi (con Tào Tháo) cướp ngôi Nhà Hán lập ra Nhà Ngụy. Tôn Quyền có mâu thuẫn với Lưu Bị (vì việc Nhà Ngô chiếm Kinh Châu giết Quan Vũ) nên quay sang hàng Tào Ngụy, được phong vương. Tôn Quyền lập quốc đặt niên hiệu Hoàng Vũ, phong Cố Ung làm Đại Lý (phụ trách tư pháp), Phụng Thường (tế lễ và quản lý tông thất) rồi Thượng Thư Lệnh (người trông coi mọi công việc hành chính) của Ngô vương. Có lẽ, chức Thượng Thư Lệnh, sau nầy theo thế chế chánh trị CỦA ViỆt Nam Cộng Hòa, gọi là “Đặc Ủy Trưởng Phủ Đặc Ủy Hành Chánh” chăng (?)

Cố Ung được Tôn Quyền phong làm Dương Toại Hương Hầu, sau đó thăng làm Lễ Lăng Hầu.

Năm 225, Thừa tướng Tôn Thiệu qua đời. Tôn Quyền phong Cố Ung làm Thừa Tướng.

Cố Ung hiểu cá tính của Tôn Quyền nên thường không ra mặt phản đối như Trương Chiêu mà lựa lời nói khéo léo hơn, nhưng cũng không a dua lấy lòng. Khi thấy Tôn Quyền làm điều không phải, ông không can ngăn trước mặt quần thần mà viết biểu dâng lên. Tôn Quyền nhận ra sai sót bèn sửa chữa, nhưng vẫn giữ được thể diện Ngô vương, không bị mất mặt với các quan.

Cố Ung là người trầm tĩnh, ngầm giúp người khác không kể công lao của mình. Có những người tài được ông tiến cử mà họ không biết, bề ngoài mọi người nghĩ rằng đó là sự anh minh cất nhắc của Tôn Quyền.

Tuy cách làm việc của Cố Ung khác với Trương Chiêu (hòa nhã hơn Chiêu), nhưng ông có những chủ kiến trong công việc cũng giống Trương Chiêu.

Công Tôn Uyên ở Liêu Đông thuộc nước Tào Ngụy tới đặt quan hệ với Đông Ngô, Tôn Quyền muốn sai sứ đi phong chức cho Uyên để lôi kéo cùng đánh Ngụy. Trương Chiêu quyết liệt phản đối và Cố Ung cũng có chung ý kiến với Trương Chiêu. Tôn Quyền không nghe, kết quả Công Tôn Uyên trở mặt giết hai sứ thần Đông Ngô.

Tôn Quyền thích rượu, họp các quan uống thật say. Cả Trương Chiêu và Cố Ung đều không đồng tình. Nhưng trong khi Trương Chiêu bỏ ra xe đi về và lộ vẻ tức giận thì Cố Ung vẫn ngồi ngay ngắn không nói năng bừa bãi như những người khác. Ông là người không bao giờ uống rượu, tác phong chững chạc, quần áo luôn nghiêm chỉnh. Điều đó làm Tôn Quyền nhận ra dụng ý can ngăn của ông. Sự nghiêm nghị của ông khiến Tôn Quyền tôn trọng.

Tôn Quyền thích dùng hình phạt nặng với nhân dân. Trương Chiêu ra sức phản đối. Tôn Quyền không muốn nghe, hỏi ý kiến ông. Cố Ung nói rằng:

- “Pháp lệnh dường như đã quá nhiều rồi. Hình phạt dường như cũng quá nhiều rồi. Tôi cũng nghe trăm họ kêu ca như Trương Chiêu.”

Tôn Quyền bèn sai người sửa pháp luật, giảm bớt hình phạt.

Tôn Quyền muốn đề bạt ai, thường sai họ tới nhà Cố Ung để ông xem thử. Nếu Cố Ung ưng ai thường nói chuyện vui vẻ và giữ người đó ở lại ăn cơm; nếu thấy không làm được thì nói ít và không giữ lại ăn cơm. Tôn Quyền biết cách xử thế của ông, thường hỏi người định đề bạt xem có được Cố Ung mời lại ăn cơm không. Nếu người đó tâu có thì lập tức được bổ nhiệm, còn không thì Tôn Quyền xem lại ý định của mình.

Cố Ung thường đi vào dân gian để tìm hiểu những chỗ tốt và chưa tốt trong chính sách cai trị. Khi có việc, Tôn Quyền thường trực tiếp gặp ông bàn bạc. Ông có việc cần tâu cũng trực tiếp gặp Tôn Quyền không sai ai khác đi thay. Cố Ung làm thừa tướng rất ăn ý và được lòng Tôn Quyền và dân gian thán phục, tôn trọng.

Năm 243, Cố Ung qua đời, thọ 76 tuổi. Ông làm thừa tướng Đông Ngô tất cả 19 năm, là người ở ngôi vị thừa tướng lâu nhất trong cả 3 nước thời Tam Quốc.

Cố Ung chết, Tôn Quyền cử Lục Tốn lên thay ông.

Sau cùng xin thưa, tôi cố gắng đọc, tham khảo nhiều sách để đối chứng, tuy nhiên khó tránh khỏi sai sót… Rất mong được sự góp ý của tất cả quý bạn đọc. Mong thay!

Atlanta, 22/8/2016

Thái Quốc Mưu

__________________

Tài liệu tham khảo có trích đoạn:

- Bộ chánh sử Tam Quốc Chí của Trần Thọ.

- Bộ tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung.

- Chuyện Quan Trường, Nhà xuất bản Thanh Niên.

- Các đời đế vương Trung Hoa của Nguyễn Khắc Thuần. Nxb. Giáo dục, 2003.

- Bách Khoa Toàn Thư, Nhà xuất bản Văn Hóa & Thông Tin.

- Ngô Tuyển, Chu Quý, Trịnh Hiểu, Thái Hoàng, Nhà xuất bản Thanh niên 2006,

- Các Tể Tướng Trung Quốc của Chu Thiệu Hầu.

- http://www.thuvienvietnam...

- Từ điển Văn học, bộ mới.