Kính Mời đọc hai bài thơ của cụ Nguyễn Du
Do Trần Minh Hiền sưu tầm .
1-Minh Giang Chu Phát
(Thuyền Ra Đi Trên Sông Minh Giang)
2-Ninh Minh Giang Chu Hành
Hình Minh Họa
Minh Giang Chu Phát
Tiêu cổ đông đông sơ xuất môn,
Vạn sơn trung đoạn nhất xà bôn.
Phù vân sạ tán thạch dung sấu,
Tân lao sơ sinh giang thủy hồn.
Biệt hậu quan sơn tư đệ muội, (1)
Vọng trung nham tụ kiến nhi tôn.
Nhật tà mạc hướng Hoa Sơn quá, (2)
Phạ (phụ) hữu thanh thanh trường đoạn vôn (viên).
Thuyền Ra Đi Trên Sông Minh Giang
Tiếng tiêu, tiếng trống nổi lên ầm ĩ lúc mới ra đến cửa sông,
Giữa những ngọn núi, một chiếc thuyền lướt nhanh.
Mây vừa chợt tan, núi trông xơ xác,
Lụt mới về, nước sông còn đục ngàu;
Từ lúc giã biệt nơi quan san, lại nhớ đến em trai, em gái,
Nhìn đống đá tụ lớn nhỏ lại nhớ con cháu.
Trời đã xế chiều, phải ngưng qua núi Hoa,
Sợ nghe tiếng vượn hú lại thêm buồn não ruột.
Chú thích:
(1) Lúc làm bài thơ này, Nguyễn Nễ, anh của Nguyễn Du đã mất (1905), cho nên chỉ nói đến em trai, em gái.
(2) Hoa Sơn: tên núi thuộc tỉnh Quảng Tây.
132/249
---------------------------------------------------------------------
Ninh Minh Giang Chu Hành (1)
Việt Tây sơn trung đa giản tuyền,
Thiên niên hợp chú thành nhất xuyên.
Tự cao nhi hạ như bát thiên.
Than thượng hà sở văn?
Ứng long kích nộ lôi điền điền, (2)
Than hạ hà sở kiến?
Nỗ cơ kịch phát thủy ly huyền,
Nhất tả vạn lý vô đình yên,
Cao sơn giáp ngạn như tường viên.
Trung hữu quái thạch sâm sâm nhiên,
Hữu như long, xà, hổ, báo,ngưu, mã la kỳ tiền.
Đại giả như ốc, tiểu như quyền.
Cao giả như lập, đê như miên,
Trực giả như tẩu, khúc như tuyền,
Thiên hình vạn trạng nan tận ngôn.
Giao ly xuất một thành trùng uyên.
Dũng đào phún mạt nhật dạ thanh hôi huyên.
Hạ lạo sơ trướng phí như tiên.
Nhất hành tam nhật tâm huyền huyền,
Tâm huyền huyền đa sở úỵ
Nguy hồ đãi tai cốt một vô để,
Công đạo Trung Hoa lộ thản bình,
Trung Hoa đạo trung phù như thị!
Oa bàn khuất khúc tự nhân tâm.
Nguy vong khuynh phúc giai thiên ý.
Cao tài mỗi bị văn chương đố,
Nhân nhục tối vi ly mị hỷ.
Phong ba na đắc tận năng bình,
Trung tín đáo đầu vô túc thị. (3)
Bất tín "xuất môn giai úy đồ" ,
Thí vọng thao thao thử giang thủy.
Đi Thuyền Trên Sông Ninh Minh
Dẫy núi Tây Việt có nhiều suối nhỏ,
Ngàn năm tụ lại thành một sông.
Nước từ trên trời cao đổ xuống
Trên ghềnh nghe có tiếng gì?
Tựa như rồng nước giận ầm ầm như sấm.
Dưới ghềnh thấy có chuyện gì?
Như cung nỏ căng bắn tên đi thật xa
Nước chảy muôn dặm không ngừng,
Núi cao kề cận bờ như bức tường thành.
Dẫy đầy hòn đá dị kỳ xít nhau
La liệt tựa như rồng, rắn, hổ, beo trâu ngựa
Lớn như nhà, nhỏ như nắm tay cũng có
Hòn cao sừng sững, hòn thấp ngủ nằm
Hòn thẳng như chạy, hòn uốn như suối
Nghìn hình muôn vẻ nói sao hết lời
Rắn rồng ẩn hiện dưới sâu vực thẳm
Sóng vỗ ầm ầm tung bọt ngày đêm
Mùa hạ nước lũ mạnh như sôi sùi bọt
Cuộc hành trình ba ngày thuyền, lòng dạ bồn chồn,
Lòng dạ bồn chồn chứa nhiều lo sợ
Hiểm nguy thuyền đắm biết chìm sâu mực nào
Rằng nghe Trung Quốc đường bằng phẳng
Ngờ đâu đường Trung Quốc lại thế này!
Sâu thẳm khúc mắc như lòng người
Hiểm nghèo, nghiêng phúc cũng do ý trời
Người có tài thường bị văn chương đố kỵ,
Thịt người ưa thích nhất là đám quỷ ma
Sóng to gió lớn làm sao trấn hết được
Lòng trung tín cũng sờn khi gặp hiểm
Nếu chẳng tin "Ra khỏi cửa là gặp đường nguy"
Thì hãy nhìn thử giòng sông nước đang cuồn cuộn chảy.
Chú thích:
(1) Minh Giang là con sông phát nguyên từ núi Phân Mao tỉnh Quảng Đông chia làm hai ngả, một ngả chảy theo hướng Bắc, một ngả chảy theo hướng Nam đổ ra vịnh Bắc Bộ. Ngả này là con sông chia ranh giới Việt Nam và Trung Quốc. Sứ bộ Việt Nam đi qua sông này lên phía Bắc Trung Quốc.
(2) Đường giới, người đời Tống, tính cương trực, bị biếm đi nơi hẻo lánh. Khi thuyền ông đi qua sông Đoài, sóng gió nổi lên, ông ngồi ngay ngắn đọc câu thơ :"Xuất môn giai ý đồ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét