JACK LONDON

Tài Hoa Mệnh Yểu
Bài Của Võ Thạnh Văn

[ 1876 -- 1916 ]

I. Cuộc Đời Niên Thiếu Gian Truân –

Jack London sinh ngày 12 tháng Giêng năm 1876 tại San Francisco trong một khu lao động nghèo, với tên John Griffith Chaney. Thân mẫu, Flora Wellman, một người đàn bà có gốc gác giàu có, gia phong thế phiệt…

nhưng không bình thường. Jack London là con ngoại hôn giữa mẹ chàng và một người đàn ông có thân thế không rõ ràng: William Chaney, ký giả, luật sư, chiêm tinh gia. Ông đã bỏ ra đi trước khi Jack được sinh ra. Sau nầy, khi Jack London được 8 tháng, bà Flora Wellman kết hôn chính thức với John London, một cựu chiến binh thời nội chiến của Mỹ. Mẹ chàng, Bà Flora Wellman, thường đau yếu và nghèo túng nên Jack London được nuôi lớn bởi một người đàn bà phiếu mẫu có gốc gác nô lệ, Virginia Prentiss, suốt thời gian thơ ấu --dường như không có tuổi thơ.

Năm 14 tuồi, lúc chưa học hết lớp 8, Jack London bỏ học. Tuy không được tới trường, nhưng Jack là người ham mê đọc sách. Chàng tự học hỏi từ các thư viện công, thường xuyên lui tới Oakland Public Library.  Sau khi bỏ học, Jack làm những công việc nặng nhọc khác nhau trong các ngành hàng hải, công xưởng kỷ nghệ, đường xe lửa, kỷ nghệ tìm vàng (Klondike, 1897-1898)… kể cả công việc bỏ báo lúc chưa được mười tuổi… Nhưng, cuối cùng, những năm của thập niên 1890, Jack cũng tốt nghiệp được Trung Học. Năm 19 tuổi, ông có ghi danh ở Đại Học Berkeley, nhưng lại bỏ học 6 tháng sau đó. Gia đình từng sống nhiều nơi trong Vùng Vịnh (Bay Area, Northern California). Sau cùng, gia đình định cư tại Oakland, một thành phố Đông Vịnh. Nơi đây, Jack sống vô cùng chật vật và bất hạnh một thời gian dài của tuổi trẻ.

Lớn lên, do hoàn cảnh, Jack ưu tư nghiền ngẫm và tranh đấu cho xã hội. Từ đó, như là một ký giả, Jack tham gia đạo binh gọi là Coxey’s Army trong một cuộc tranh đấu nổi tiếng ở Washngton DC, đã làm phóng sự cuộc chiến tranh Nga-Nhật 1904 cho tờ báo Hearst Newspaper, rồi năm 1914, Jack lại làm phóng sự cuộc cách mạng Mễ tây Cơ cho nhà Collier’s. Trong những năm ngược xuôi, Jack càng thấm nhuần hơn tư tưởng xã hội chủ nghĩa và đã ứng cử chức Thị Trưởng của thành phố Oakland nhiều lần, dưới danh nghĩa ứng cử viên Đãng Xã Hội, nhưng đều thất cử.

Năm 1900, lúc 24 tuổi, Jack London kết hôn với người vợ đầu, Bess Maddern. Bess Maddern là bạn và là cô giáo dạy kèm toán cho chàng. Tuy nhiên, cuộc nhân nầy căn cứ trên nhu cầu xã hội chứ không phải do động cơ tình yêu. Hai người sinh được 2 người con gái, Joan và Bess (Becky).  Năm 1903, Jack London ly dị Bess Maddern. Sau đó, ông cưới cô thư ký, Charmian Kittredge. Hai người sinh một đứa con duy nhất, Joy, nhưng chỉ sống được 48 tiếng đồng hồ. Người vợ sau nầy, với Jack, Charmian Kittredge là người tình, người vợ và là hồng nhan tri kỷ. Hai người cùng vui chơi, du lịch, viết lách… với nhau. Bà Charmian mất sau Jack 39 năm, vào năm 1955.

Hai người, Jack và Charmian, từng đi du lịch bằng tàu thủy, suốt một thời gian dài 2 năm, 1907-1908, về vùng Đông Nam Á châu. Cùng với nhau, họ lập trang trại rộng 1.400 mẫu, mang tên Beaty Ranch, ở thành phố nhỏ Glen Ellen, gần và nằm giữa  Petaluma và Sonoma (bây giờ là Jack London State Histocical Park). Trong thư viện Jack London (nằm ngay tại trang trại), ngay chính trong trang trại, và trong căn nhà nhỏ nơi mà hai vợ chồng văn hào đã sống trên mười năm… người ta không thấy còn sót lại một dấu tích gì của thuyền bè, biển cả… mặc dù Jack London là người yêu đời sống hải hành… Ông sống và đi ngược xuôi nhiều năm trên biển, ông đã một thời từng là Oyster Pirate… Chưa có nhà văn nào từng yêu sông hồ như ông.

Văn hào Jack London mất ngày 22 tháng Mười Một năm 1916, hưởng dương 40 tuổi. Hài cốt của ông (và sau nầy, 1955, tro cốt của bà Charmian Kittredge) được chôn cùng mộ, dưới cùng một tảng đá lớn, trên một ngọn đồi nhỏ thê lương, trong trang trại của chính bàn tay ông bà gầy dựng. Năm 1960, người cháu có tên là Irving Shepard đã nhượng trang trại của văn hào Jack London (The Valley of The Moon) cho chính phủ Tiểu Bang California. Sau đó, nơi nầy đã được biến thành State Historical Park. Mỗi năm có hàng triệu du khách thăm viếng trang trại và mộ phần, mà một phần ba du khách nầy đến từ Âu Châu, vì mến mộ tài năng một thiên tài yểu mệnh..

II. Sự Nghiệp Văn Chương Lẫy Lừng ‑‑

Vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, ngòi bút Jack London là một hiện tượng… Tên tuổi của ông sáng rực trên văn đàn. Chỉ trong một thời gian ngằn ngủi của 2 thập niên (nói cho chính xác: 18 năm), ông đã hoàn thành trên 50 tác phẩm tiểu thuyết (truyện dài, hầu hết đã được xuất bản) và gần 200 (nói cho chính xác: 197) truyện ngắn và hàng nghìn lá thư (letters) đặc sắc. Tất cả đều ngoại hạng. Vào giai đoạn ấy, Jack London là một best-selling author, có tiền nhuận bút cao nhất, sách bán chạy nhất, sách được dịch ra nhiều nhất (trên dưới 80) ngôn ngữ, số người đọc nhiều nhất và khắp cả năm châu,

Những tác phẩm của ông được dịch ra trên dưới khoảng 80 ngôn ngữ khác nhau. Tên tuổi và tác phẩm của ông được biết nhiều ở Âu Châu và được ái mộ nhiều hơn nơi chính quê hương mình. Đó cũng chính là lý do mà hàng năm, số du khách ngoại quốc chiếm 1/3 con số một triệu du khách ghé viếng thăm mộ phần và trang trại của ông. Cho đến giờ, các thế hệ nối tiếp sau khi ông qua đời, vẫn còn say mê các tác phẩm của ông… Đó là những tác phẩm để đời, được yêu chuộng của nhiều thời đại, và của nhiều nền văn hóa dị biệt.

Là một văn hào nổi bật, với một bút lực sung mãn và cùng với một văn phong hào phóng, tên tuổi của Jack London đã được xếp hạng đứng ngang hàng với những nhà văn lớn thời bấy giờ, cũng như những cây bút lẫy lừng trên văn đàn trước và sau ông, như: Harper Lee, Mark Twain, F. Scott Fitzgerald, JD. Salinger, John Steinbeck, Robert Frost, Edgar Allan Poe, Nathaniel Hawthorne, Ray Bradbury, Arthur Miller, Louisa May Alcott , Ernest Hemingway,  Edith Wharton,  Emily Dickinson, Truman Capote, Dave Cullen, Margaret Mitchell, L. Frank Baum,  Walt Whitman, William Faulkner, Kurt Vonnegut, Alice Walker, Tennessee Williams, Henry David Thoreau, Joseph Heller,  Willa Cather, Sherwood Anderson, Atephen King, Flannery O’Connor,  Theodoew Dreiser, Henry James, Henry Wadsworhth Longfeller, John Irving…

Các tác phẩm của ông đã được đóng thành phim ảnh, một trong những tác phẩm ấy là Call of the Wild, The Sea Wolf, Martin Eden… Những tác phẩm nổi tiếng nhất của Jack London được kể là: The Call of the Wild (đầu tiên mang tên “The Sleeping Wolf”) phát hành năm 1903, The Iron Heel, White Fang, The Sea-Wolf (klhởi thủy có tên “Mercy of the Sea”), The People of the Abyss (a sociological treatise about the slums of London, England), John Barleycorn, Martin Eden, and The Star Rover.… Truyện ngắn được đọc nhiều nhất: To Build a Fire (II).

Là một nhà văn hiện thực, với bản chất hiếu động, sôi nổi, nhiều mạo hiểm, lãng mạn… Jack London đã từng là một thủy thủ (sailor) say mê thuyền và biển cả… Ông từng đi nhiều nơi, như Nhật, Đại Hàn, Alaska, Tây Bá Lợi Á, Hawaii, Tahiti, Australia, Ecuador, Pueblo, Cape Horn, Mexico… Ngoài ra, Jack còn là một nhà mạo hiểm tìm vàng, một nhà nông (Rancher)… Tất cả đã đóng góp vào nội dung phong phú và phẩm chất tuyệt vời trong các tác phẩm của ông. Sau đây, xin liệt kê niên biểu và danh mục những tác phẩm của Jack London đã được ấn hành trong thời gian Tiên Sinh còn tại thế:

A. Tiểu Thuyết

Liệt kê theo thứ tự những năm mà tác phẩm đã được phát hành: 1900 The Son of the Wolf 1901 The God of His Fathers 1902 Children of the Frost 1902 The Cruise of the Dazzler 1902 A Daughter of the Snows 1903 The Kempton-Wace Letters 1903 The Call of the Wild 1903 The People of the Abyss 1904 The Faith of Men 1904 The Sea-Wolf 1905 War of the Classes 1905 The Game 1905 Tales of the Fish Patrol 1906 Moon Face & Other Stories 1906 White Fang 1906 Scorn of Women 1907 Before Adam 1907 Love of Life & Other Stories 1907 The Road 1908 The Iron Heel 1909 Martin Eden 1910 Lost Face 1910 Revolution and Other Essays 1910 Burning Daylight 1910 Theft 1911 When God Laughs 1911 Adventure

1911 The Cruise of the Snark 1911 South Sea Tales 1912 The House of Pride 1912 A Son of the Sun 1912 Smoke Bellew 1913 The Night-Born 1913 The Abysmal Brute 1913 John Barleycorn 1913 The Valley of the Moon 1914 The Strength of the Strong 1914 The Mutiny of the Elsinore 1915 The Scarlet Plague 1915 The Star Rover 1916 The Little Lady of the Big House Những tác phẩm được ấn hành sau ngày Jack London mất: 1916 The Acorn Planter 1916 The Turtles of Tasman 1917 The Human Drift 1917 Jerry of the Islands 1917 Michael Brother of Jerry 1918 The Red One 1918 Hearts of Three 1919 On the Makaloa Mat 1922 Dutch Courage & Other Stories 1962 The Assassination Bureau Ltd.

B. Truyện Ngắn

Danh mục 200 truyện ngắn của văn hào Jack London, theo thứ tự alphbet:

1.           Adventure in the Upper Sea, An

2.           All Golda Cañon

3.           Aloha Oe

4.           Amateur Night

5.           And 'Frisco Kid Came Back

6.           Apostate, The

7.           At the Rainbow's End

8.           Bald-Face

9.           Banks of the Sacramento, The

10.      Bâtard

11.      Benefit of the Doubt, The

12.      Bones of Kahekili, The

13.      Brown Wolf

14.      Bunches of Knuckles

15.      By the Turtles of Tasman

16.      Captain of the Susan Drew, The

17.      Charley's Coup

18.      Chased by the Trail

19.      Chinago, The

20.      Chris Farrington, Able Seaman

21.      Chun Ah Chun

22.      Created He Them

23.      Curious Fragment, A

24.      Daughter of the Aurora, A

25.      Day's Lodging, A

26.      Death of Ligoun, The

27.      Demetrios Contos

28.      Devil's Dice Box, The

29.      Devils of Fuatino, The

30.      Dream Image, A

31.      Dream of Debs, The

32.      Dutch Courage

33.      End of the Chapter, The

34.      End of the Story, The

35.      Enemy of All the World, The

36.      Eternity of Forms, The

37.      Even unto Death

38.      Faith of Men, The

39.      Feathers of the Sun, The

40.      Finis

41.      Flush of Gold

42.      Flutter in Eggs, A

43.      "Francis Spaight," The

44.      "Frisco Kid's" Story

45.      "Fuzziness" of Hoockla-Heen, The

46.      Goboto Night, A

47.      God of His Fathers, The

48.      Goliah

49.      Good-By, Jack

50.      Great Interrogation, The

51.      Grilling of Loren Ellery, The

52.      Grit of Women

53.      Handsome Cabin Boy, The

54.      Hanging of Cultus George, The

55.      Heathen, The

56.      Hobo and the Fairy, The

57.      House of Mapuhi, The

58.      House of Pride, The

59.      Hussy, The

60.      Hyperborean Brew

61.      In a Far Country

62.      In the Forests of the North

63.      In the Time of Prince Charley

64.      In Yeddo Bay

65.      Inevitable White Man, The

66.      Jan, the Unrepentant

67.      Jokers of New Gibbon, The

68.      "Just Meat"

69.      Kanaka Surf, The

70.      Keesh, Son of Keesh

71.      King of Mazy May

72.      King of the Greeks, The

73.      Klondike Christmas, A

74.      Koolau the Leper

75.      Law of Life, The

76.      League of Old Men, The

77.      Leopard Man's Story, The

78.      Lesson in Heraldry, A

79.      Li-Wan, the Fair

80.      Like Argus of the Ancient Times

81.      Little Account With Swithin Hall, A

82.      Little Man, The

83.      Local Color

84.      Lost Face

85.      Lost Poacher, The

86.      Love of Life

87.      Madness of John Harned, The

88.      Mahatma's Little Joke

89.      Make Westing

90.      Man On The Other Bank, The

91.      Man With the Gash, The

92.      Marriage of Lit-Lit, The

93.      Master of Mystery, The

94.      Mauki

95.      Meat, The

96.      Men of Forty Mile, The

97.      Mexican, The

98.      Minions of Midas, The

99.      Mistake of Creation, The

100. Moon-Face

101. Nam-Bok the Unveracious

102. Negore, The Coward

103. Night Born, The

104. Night's Swim In Yeddo Bay

105. Northland Miracle, A

106. Nose for the King, A

107. O Haru

108. Odyssey of the North, An

109. Old Baldy

110. Old Soldier's Story, An

111. On the Makaloa Mat

112. One More Unfortunate

113. One Thousand Dozen, The

114. Passing of Marcus O'Brien, The

115. Pearls of Parlay, The

116. Piece of Steak, A

117. Plague Ship

118. Planchette

119. Pluck and Pertinacity

120. Priestly Prerogative, The

121. Princess, The

122. Prodigal Father, The

123. Proper "Girlie"

124. Proud Goat of Aloysius Pankburn, The

125. Race For Number Three, The

126. Raid on the Oyster Pirates, A

127. Red One, The

128. Rejunvenation of Major Rathbone, The

129. Relic of the Pliocene, A

130. Sakaicho, Hona Asi and Hakadaki

131. Samuel

132. Scorn of Women, The

133. Sea Farmer, The

134. Seed of McCoy, The

135. Semper Idem

136. Shadow and the Flash, The

137. Sheriff of Kona, The

138. Shin-Bones

139. Shorty Dreams

140. Sickness of Lone Chief, The

141. Siege of the 'Lancashire Queen', The

142. Siwash

143. Son of the Sun, A

144. Son of the Wolf, The

145. South of the Slot

146. Stampede to Squaw Creek, The

147. Story of a Typhoon off the Coast of Japan

148. Story of Jees Uck, The

149. Story of Keesh, The

150. Strange Experience of a Misogynist, The

151. Strength of the Strong, The

152. Sun Dog Trail, The

153. Sunlanders, The

154. Taste Of The Meat, The

155. Tears of Ah Kim, The

156. Terrible Solomons, The

157. Test, The: A Clondyke Wooing

158. Thanksgiving on Slav Creek

159. That Spot

160. Their Alcove

161. Thousand Deaths, A

162. To Build a Fire (I)

163. To Build a Fire (II)

164. To Kill a Man

165. To Repel Boarders

166. To the Man on Trail

167. Told in the Drooling Ward

168. Too Much Gold

169. Town-Site of Tra-Lee, The

170. Trust

171. Two Gold Bricks

172. Under the Deck Awnings

173. Unexpected, The

174. Unmasking of the Cad, The

175. Unparalleled Invasion, The

176. Up the Slide

177. War

178. Water Baby, The

179. Whale Tooth, The

180. When Alice Told Her Soul

181. When God Laughs

182. When the World Was Young

183. Where the Trail Forks

184. Which Make Men Remember

185. White and Yellow

186. White Man's Way, The

187. White Silence, The

188. Who Believes in Ghosts!

189. Whose Business Is to Live

190. Wicked Woman, A

191. Wife of a King, The

192. Winged Blackmail

193. Wisdom of the Trail

194. Wit of Porportuk, The

195. Wonder of Woman

196. "Yah! Yah! Yah!"

197. Yellow Handkerchief

Trong số nầy, có 5 truyện ngắn bị thất lạc, chưa tìm ra tung tích:

-- Two Children of Israel

-- Delilah of the Foothills

-- Ethics of the Trail

-- Jason Aubrey

-- Native Wife

C. Thơ

Trong những ngày bỏ học, lui tới thư viện công cộng Oakland, Jack London gặp Ina Coolbrith, sau nầy trở thành thi sĩ đầu tiên có tư cách hàn lâm Poet Laureate của Tiểu Bnag California.  Do cơ duyên nầy, Jack London làm thơ rất sớm. Từ tháng 3/1897 cho đến hết tháng 8/1899, Jack Londa đã làm được 48 bài thơ. Trong thời gian nầy chỉ có 2 bài thơ được phổ biến. Sau khi Jack London nổi tiếng, 13 bài nữa được đăng tải. Tuy Jack London không nổi tiếng về thơ, nhưng theo ông, thì đây là một bộ môn ông rất đam mê sáng tác (nhạc, thơ, triết và sau cùng mới đến tiểu thuyết).

"Abalone Song", "The Lover's Liturgy",

"And Some Night", "My Gentle Nurse",

"Ballade of the False Lover", "Republican Rallying Song", "Cupid's Deal", "In a Year",

"George Sterling", "Republican Battle-Hymn",

"The Gift of God", "Mammon Worshippers",

"Gold", "If I Were God", "The Return of Ulysses – a Modern Version", "Rich Morsels",

"A Heart", "My Little Palmist",

"He Never Tried Again", "The Socialist's Dream", "The Sea Sprite and the Shooting Star", "His Trip to Hades", The World of Jack London web site, (April 2006).

"Homeland" "Of Man of the Future",

"Hors de Saison", "Oh You Everybody's Girl,"

"Je Ris en Espoir", "The Song of the Flames",

"The Klondyker's Dream",

"Memory", "On the Face of the Earth You Are the One," Rainbow's End," "Sonnet", "Still Hunt", "Thinket Anger", "Moods", "He Chortled With Glee"

"My Confession", "Tick! Tick! Tick!,"

"Daybreak", "Too Late", "The Way of War",

"Effusion", "Future Wars", "When All the World Shouted My Name", "When He Came In", "Your Kiss".

Trong số những bài thơ thượng dẫn, có rất nhiều bài (khoảng 1/3) chưa hề được phổ biến.

D. KỊCH NGHỆ - PLAYS

Về bộ môn kịch nghệ, tuy Jack London sáng tác không nhiều, nhưng hầu hết đã được trình diễn rất sớm, ngay những ngày Tiên Sinh còn sinh tiền. Người ta còn tìm thấy được những kịch bản sau đây:

1.           The Birth Mark (1917)

2.           The First Poet (1911)

3.           Daughters of the Rich (1915)

4.           Theft

5.           Scorn of Women (1906)

6.           A Wicked Woman (1917)

7.           The Assination Bureau, Ltd

E. THƯ – LETTERS

Năm 1988, nhà xuất bản STANFORD UNIVERSITY PRESS đã xuất bản bộ sách “The Letters of Jack London” gồm có 3 volumes, tổng cộng 1,768 trang với 1,554 lá thư của tác giả, giá bán 185 Mỹ kim. Bộ sách “The Lettres of Jack London” được nhuận sắc bởi ba nhà bỉnh bút: Earle Labor, Robert C. Leitz, III và I. Milo Shepard. Ba volumes nầy được phân chia theo thời gian mà những lá thư đó được viết ra:

n Vol. I: 1896 – 1905

n Vol. II: 1906 – 1912

n Vol. III: 1913 – 1916

Cũng theo lời nhà xuất bản Stanford University Press thì đây là những trang thư được viết bởi một tâm hồn nhạy cảm, đầy tính cách nhân bản, cùng với một văn phong sôi nổi cuồng nhiệt (đôi khi có giọng điệu quá khích), nhưng vô cùng cởi mở. Với một văn tài nhiều cá biệt và cùng với bản chất sẳn có, Jack London đã viết những trang thư đầy thi vị, nhiều nhạc tính, bay bướm, chải chuốt, sâu lắng (đôi khi chua chát), dữ dội, mãnh liệt… rất lôi cuốn độc giả.

Rất nhiều những tác phẩm của Jack London được các nhà phê bình văn học hiện đại xếp vào hạng kiệt tác trong văn chương Hoa Kỳ và của văn học sử thế giới. Xin liệt kê những tác phẩm nổi tiếng ấy: White Fang, The Call of The Wild, To Build a Fire, The Sea Wolf, The Iron Heel, The People of The Abyss… An Odyssey of the North, The Son of the Wolf, John Barleycorn, Before Adam, Martin Eden, The Other Woman, Hearts of Three…

III. Một Đời Tài Hoa Mệnh Yểu ­­– Danh Vọng & Cát Bụi:

Có thể nói được, sau văn hào Mark Twain, thì Jack London là nhà văn có đời sống phong lưu, lãng mạn và sôi nổi nhất, khi ông thành danh và có một địa vị lẫy lừng trên văn đàn. Từ một đứa con ngoại hôn, lớn lên trong những hoàn cảnh vô cùng nghiệt ngã, bỏ trường, ra đời sớm, tự học hỏi, tự lập thân… để thành đạt và có danh vọng rực rỡ… rồi nằm xuống ở tuổi 40 trên một nấm gò cỏ dại hoang sơ… bốn mùa chỉ có du khách mến mộ từ xa xôi tìm đến thăm viếng. Ông ra đi âm thầm lặng lẽ như ông đã đến, không lựa chọn, trên cõi đời.

Tuy nhiên, trong 40 năm tại thế, ông đã sống một cuộc đời xứng đáng, thật đầy đủ, thật hào sảng. Do văn tài đặc biệt, ông nổi tiếng ngay từ những tác phẩm đầu. Là một cây bút sáng tác đều tay, thường xuyên, nhiều thể loại (truyện dài, thơ, thư, kịch bản, truyện ngắn…). Như đã liệt kê, chỉ trong vòng 2 thập niên, Jack London đã viết 50 truyện dài, 200 truyện ngắn, gần mười kịch bản, hàng nghìn trang thư và rất nhiều thơ phú (hầu hết chưa được xuất bản). Trong những vần thơ sáng rực hào khí, có tính cách tiên tri về thân phận làm người của chính mình, ông đã viết:

"I would rather be ashes than dust!

I would rather that my spark should burn out in a brilliant blaze than it should be stifled by dry rot.

I would rather be a superb meteor, every atom of me imagnificent glow, than a sleepy and permanent planet.

The proper function of man is to live, not to exist.

I shall not waste my days in trying to prolong them.

I shall use my time"

Không hẹn, Xuân Diệu, một thi sĩ Tiền Chiến, đã diễn tả khá chính xác thân phận và tâm tư Jack London trong vỏn vẹn 2 câu thơ thật hào sảng:

“Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt

“Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm

(Giục Giã)

Trước đó, Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều, một nhà Nho, với triết lý chấp sinh tuyệt vời cố hữu của cha ông Việt tộc, cũng đã ngán ngẫm cảnh phù vân trần thế trong 4 câu song thất lục bát:

“Tuồng ảo hóa đã bày ra đấy

“Kiếp phù sinh trông thấy mà đau

“Trăm năm còn có gì đâu

“Chẳng qua một nắm cỏ khâu xanh rì

(Cung Oán Ngâm Khúc)

Và sau nầy, thi hào Nguyễn Du, 4 câu lục bát mở đầu thiên trường thi Đoạn Trường Tân Thanh, cũng than thở cho một kiếp nhân sinh bi thảm đầy ắp bi lụy của thân phận bi thương hẩm hiu trong chủ thuyết tài mệnh tương đố của mình:

“Trăm năm trong cõi người ta

“Chữ tài, chữ mệnh khéo là ghét nhau

“Trải qua một cuộc bể dâu

“Những điều trông thấy mà đau đớn lòng

(Đoạn Trường Tân Thanh)

Mỗi buổi chiều vào thu, đứng trước cảnh thê lương của mộ phần Jack London, một văn hào tài hoa mệnh yểu, chung quanh cây cối đìu hiu, cỏ hoa xơ xác vàng vọt, một nắm tro tàn được chận lên bởi một tảng đá lớn –chứng tích còn sót lại của Wolf House ngạo nghễ một thời giàu có và danh vọng (“I am building my dream-house on my dream-ranch.  My house will be standing, act of God permitting, for a thousand years…” JL) kẻ hâu sinh nầy bùi ngùi thảo 4 câu lục bát tứ tuyệt và đốt trước mộ phần để điếu linh hồn Tiên Sinh, người quá vãng hơn 100 năm trước, mà anh hoa dường như còn phảng phất chung quanh:

“Hồn xưa đây. Người xưa đâu

“Đá trơ phế tích – Cỏ nhàu biển dâu

“Trăng chênh. Danh vọng. Sói lầu

“Tài hoa yểu mệnh – Khanh hầu bụi tro

(Bộ ảnh: Danh Vọng & Cát Bụi, VTV)

Vô Thường! Tất cả đều vô thường! Vô thường của vô thường! Cát bui! Tất cả đều cát bụi! Cát bụi của cát bụi. Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh: “Sắc bất dị không, không bất dị sắc; sắc tức thị không, không tức thị sắc… Thị chư pháp không tướng…” Kinh Thánh Cựu Ước: “Vanitas. Vanitati. Omnia Vanitas.” Phù vân! Tất cả đều phù vân! Phù vân của phù vân! Vanitas Vanitatum Mundi. Phù vân của phù vân trần thế! Từ cát bụi đã trở về với cát bụi. Từ hư không đã trở về với hư không.

VÕ THẠNH VĂN

Phù Hư am, Sept. 2012.