5 - ĐÃ TÌM THẤY PHIẾN ĐÁ, MÀ THEO TRUYỀN THUYẾT, HƯNG
NHƯỢNG ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TẢNG ĐÃ “
HÓA” ( MẤT) TẠI ĐÓ, NĂM 1313 Ở HẢI
DƯƠNG
Trần Nhuận Minh
Theo Trần triều hiển thánh
(1900), truyền thuyết ghi lại ở thời
Nguyễn, thì Trần Quốc Tảng đóng quân ở Vườn Vải thôn Trắc Châu, tổng An
Châu huyện Thanh Lâm, rồi mất tại đó, có để lại một phiến đá và một cái mũ đá
làm “di vật”. Theo sách Đền
Miếu Việt Nam xuất bản gần đây, tỉnh Quảng Ninh chỉ có một ngôi đền có
tên trong sách là đền Cửa Ông và về lai lịch Trần Quốc Tảng cũng viết là ông đã
hóa ( mất ) trên cái phiến đá đó, ở Cửa
Ông.
Một số nhà viết sử đã có nhầm lẫn
rất đáng tiếc, khi cho rằng, thôn Trắc Châu, tổng An Châu, huyện Thanh Lâm (
Hải Dương) nay là phường Cẩm Phú, Cẩm
Phả ( Quảng Ninh). Có vị giáo sư sử học nổi tiếng đã nói trong phim DANH
TƯỚNG TRẦN QUỐC TẢNG hiện vẫn còn trình chiếu là Trần Quốc Tảng đóng quân
ở Cửa Ông để bảo vệ vùng Đông Bắc, rồi
dẫn quân ( đánh ngược nước) vào trận Bạch Đằng (từ ngoài hàng cọc Bạch Đằng (?)
). Chính vị giáo sư sử học nổi tiếng này khẳng định rằng Phật hoàng Trần Nhân
Tông “ đã mất ở đây”, tức là đã viên
tịch tại chùa Hoa Yên ( Uông Bí) trong phim về cõi thiêng Yên Tử, tôi đã xem
mấy lần trình chiếu. Rồi có nhà sử học khác lại viết: một chiều, Trần Quốc Tảng
ngồi buồn bên biển, thấy có phiến đá nổi trước mặt ở Cửa Ông, bèn bước lên và
“hóa” luôn trên đó... ở Cửa Ông.
Phiến đá đó, theo Truyện cổ Nam Sách và Trần triều hiển thánh là ở Vườn Vải,
làng Trắc Châu, huyện Thanh Lâm, mấy nhà
viết sử đã dùng phép thần thông để biến làng Trắc Châu huyện Thanh Lâm thành
phường Cẩm Phú, TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh hiện nay. Được biết, đoạn đầu phố
Quang Trung hiện ở TP Hải Dương là đoạn cuối cùng của đường Vườn Vải trước đây,
đường này đi ra Bến Hàn, qua sông đò Hàn sang làng Trắc Châu huyện Nam Sách, có
lẽ đã ghi lại dấu tích lịch sử của điạ phận Vườn Vải xưa ( thời Trần Quốc Tảng) chăng?. … Truyền
thuyết nói rằng, đây mới chính là Vườn Vải, nơi Trần Quốc Tảng đóng quân xưa.
Trong sổ tay của tôi còn ghi một chuyện
khác: năm 1973, tôi đến thăm đền Cửa Ông, ông thủ từ còn đưa tôi lên mộ Trần
Quốc Tảng, lúc ấy mới chỉ là một mô đất nhỏ, và nói Trần Quốc Tảng uất ức vì
cha bắt đi đày ở đây, đã thắt cổ trên cây và chết tại đây. Dây thừng đứt, ông
rơi xuống, dân thương quá, bèn vào làng tìm gỗ đóng quan tài, khi ra thì mối đã
xông lên thành mộ, chỗ tôi đang đứng. Và
ngay khi viết những dòng này, một vị quan chức ở Cẩm Phả, nơi có đền Cửa Ông,
còn nói với tôi rằng: khi xác ông rơi từ trên cây xuống, có 2 con hổ túc trực
bên xác ông, vì thế ở cửa đền Cửa Ông
bây giờ, có hai con hổ đá thờ để ghi nhận điều đó. Tôi chưa kiểm chứng được
điều đó có hay không và có đúng có sự tích đó hay không? Nhưng tôi vẫn ghi ra đây làm tư liệu “điền
dã”, để thấy những tưởng tượng rất phong phú của truyện dân gian, thể hiện
lòng yêu kính của nhân dân Cẩm Phả với
Trần Quốc Tảng, và điều đó rất đáng được trân trọng, nhưng biến cái đó thành
lịch sử thì lại là sai lầm, nếu không biết thì nên tìm hiểu thêm, còn đã biết
là không có, mà cố làm cho bằng được, lại còn tuyên truyền bằng nhiều
cách,“bắt” mọi người tin bằng được, thì phải gọi đúng tên của nó là sự gian trá
và lừa bịp. Nghị quyết Trung ương V khóa VIII của Đảng, vào cuộc sống rất có
hiệu quả, đã tạo nên một đời sống phong phú về văn hóa tâm linh cho các tầng
lớp nhân dân, làm giầu thêm các giá trị
tinh thần và đạo lí của dân tộc, nhưng sự biến tướng của nó – dù ít thôi –
nhưng hiển nhiên là có – đó là sự thương mại hóa để kiếm tiền dưới các hình
thức sang hèn khác nhau, mà thực chất là sự gian trả và lừa bịp cần phải lên
án. Bởi vì bây giờ không có buôn gì lãi hơn là buôn thần thánh.
Cái phiến đá và cái mũ đá, theo truyền
thuyết là Trần Quốc Tảng đã hóa ( chết) trên đó, theo các ông Lê Mậu Cường, Nguyễn
Hữu Phách và Nguyễn Văn Đức trong sách Truyện cổ Nam Sách, hiện vẫn còn ở
trong một cái giếng tại làng Trắc Châu, tổng An Châu, huyện Thanh Lâm, nay là
huyện Nam Sách, vừa nhập vào TP Hải Dương. Tôi đã đăng ý kiến này trên báo Hải Dương Cuối tuần và ông An Văn Mậu,
Phó giám đốc Bảo tàng tỉnh Hải Dương vừa mới gặp tôi (tháng 12 / 2013) đã nói: “Sau khi đọc bài báo của anh, em đi khảo
sát ngay và xác nhận: cái mũ đá và cái phiến đá anh nói đó, hiện vẫn còn, nó ở
trong một cái ao, chứ không phải trong giếng như anh viết. Em đã lội xuống tận
nơi, đo cái phiến đá đó bằng tay mình và thấy kích cỡ đúng như anh viết: dài 6
thước 4 tấc, rộng 2 thước 3 tấc”. Và
miếu thờ Trần Quốc Tảng được lập tại đây,
có lẽ mới là miếu ( đền) thờ ông được lập từ thời Trần.
Ở
huyện Thanh Lâm ( Nam Sách) trước đây, trong mỗi làng đều có ít nhất một cái
“ao”, không ai được tắm rửa, giặt, gọi là “giếng” để lấy nước ăn. Hiện nay, các
nhà đều có bể nước mưa và giếng khoan,
nên các giếng làng đều biến thành ao để nuôi cá. Vậy thì, cái phiến đá và cái
mũ đá, tương truyền là “di vật” của Trần Quốc Tảng, trước ở trong giếng, nay ở
trong ao, như Phó giám đốc Bảo tàng tỉnh Hải Dương nói, cũng là dĩ nhiên. Chúng
tôi dự kiến sẽ làm một bộ phim về những điều này cho mọi sự được rõ ràng.
Phát hiện mới, từ truyền thuyết tới
hiện vật, sẽ làm phong phú thêm cuộc đời và chiến công của Hưng Nhượng đại
vương Trần Quốc Tảng, và điều đó chỉ có ảnh hưởng tốt hơn đến việc thờ vọng ông
tại đền Cửa Ông mà thôi. Việc thờ phụng
danh tướng Trần Quốc Tảng, dựng tượng Ông ở Cửa Ông, Cẩm Phả là rất
đúng, rất hay, rất hợp ý trời lòng người, nhưng hà cớ gì cứ phải bịa ra cái mà
cả đời Trần Quốc Tảng không có, mà chắc Trần Quốc Tảng cũng không muốn có, mà
hi vọng sự bịa tạc đó lại giáo dục được sự trung thực cho các thế hệ sau, chả
phải là điều hài hước lắm lắm ru?
Tôi nói điều đó, vì vài tháng nay, ở
Quảng Ninh và Cẩm Phả Quảng Ninh, vẫn đang trình chiếu bộ phim Danh
tướng Trần Quốc Tảng, do ông Nguyễn Chí Thăng và Nguyễn Trọng Minh,
cùng các cộng sự của ông làm, rất tiếc là có sự tham gia của hai nhân vật rất
đáng kính là nhà Hán Nôm học Hoàng Giáp và đặc biệt là nhà sử học nổi tiếng Lê
Văn Lan. Một trong số những tác giả, người viết lời bình là nhà báo Tùng Bắc,
một đạo diễn và làm phim trẻ, có tài ở Quảng Ninh, đã yêu cầu Đài Phát thanh và
Truyền hình tỉnh Quảng Ninh không phát tiếp phim này trong dịp tết Giáp Ngọ
nữa, vì nhiều điều còn cần phải làm lại. Đó là một hành xử văn hóa rất đáng nể
trọng.
Trong phim Danh tướng Trần Quốc Tảng,
hiện vẫn còn trình chiếu ở Cẩm Phả, trận phục kích ở Đông Triều, đầu năm 1288
của Trần Tung được bịa cho Trần Quốc Tảng. Công trình nghiên cứu đáng tin cậy
nhất của ta hiện nay là cuốn sách Cuộc
kháng chiến chống xâm lược Nguyên Mông thế kỉ XIII, của hai nhà sử học Hà Văn Tấn và Phạm Thị Tâm, Nxb Khoa
học xã hội, 1988 ( tái bản nhiều lần) đã làm rõ việc này. Trong phim, dựng cảnh
cánh quân của Trình Bằng Phi đến Đông Triều,
thì bị Trần Quốc Tảng chặn đánh quyết
liệt buộc phải quay lui về Vạn Kiếp” là sai rất to. Hai tác giả, dẫn cả Nguyên sử, An Nam
truyện - Bản kỉ (của chính tên
tướng giặc Nguyên thua trận này là Ta Tru) An
Nam
Có
rất nhiều sai lầm, có thể nói là nghiêm trọng trong những thước phim được coi
là “kinh điển”, do lãnh đạo TP Cẩm Phả dàn dựng này, trong đó có sự tham gia của nhà
sử học Lê Văn Lan và nhà Hán Nôm học Hoàng Giáp, mà sai lầm kì quái nhất của kíp làm phim là khẳng định rằng, xã
Trắc Châu, tổng An Châu, huyện Thanh Lâm ( tỉnh Hải Dương ) nay là phường Cẩm
Phú, TP Cẩm Phả ( tỉnh Quảng Ninh). Nếu
không mắt thấy tai nghe thì không sao có thể tin được, trời đất ạ. Đến thế là
trên không còn biết sợ trời, dưới không còn biết sợ đất, hai vai không còn biết
sợ quỷ thần. Mà làm thế để làm cái gì cơ chứ? Không có cái đó, danh tướng Trần Quốc Tảng vẫn cứ rất lớn lao, rất đáng được thờ phụng, không chỉ ở Cẩm Phả...
Tôi chỉ thấy xót xa, vô cùng xót xa...
Cũng không có chuyện Trần Quốc Tảng
- là một trong rất ít người được phong
đại vương ngay từ khi còn sống - ông là
anh vợ vua cha Trần Nhân Tông, bố vợ vua con đương kim hoàng đế Trần Anh
Tông bị đày xuống đây. Xin mời đọc Đại
Việt sử kí toàn thư tập II, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 1967, chương
ANH TÔN HOÀNG ĐẾ ( nên nhớ Anh Tông hoàng đế là con rể Trần Quốc Tảng và Trần
Quốc Tảng là anh vợ vua cha, Thượng
hoàng Trần Nhân Tông, và Thượng hoàng Trần Nhân Tông là bố vua đương triều Trần Anh Tông), trang 96, dòng 2
- 3 từ dưới lên, ghi nguyên văn như sau: “
người bị lưu đày ra đây không thể sống được” đó thôi. Chả nhẽ riêng anh vợ
vua cha, bố vợ vua con lại bị đày ra đây thì sống được? Được làm nhà sử học ở Việt Nam
Cũng đến bây giờ, ai cũng biết Trần Tung
là bác ruột Trần Quốc Tảng, và Tĩnh Bang là đất vua Trần phong cho Trần Tung,
chứ không phải phong cho Trần Quốc Tảng. Như vậy “Trần Tung - bác ruột” chưa
bao giờ là “Trần Quốc Tảng - cháu ruột”,
và Tĩnh Bang cũng chưa bao giờ là Cửa Ông. Có hai ý kiến nêu ra: 1 - Tĩnh Bang nay là vùng đất chùa Linh Sơn, làng
Minh Đức, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng ( xem Tuyển thơ Thăng Long – Hà Nội,
mười thế kỉ, tập I do Nguyễn Huệ
Chi chủ biên, Nxb Hà Nội, 2011, mục Trần Tung ( Tuệ trung thượng sĩ) trang
169 ) ; 2 - ở Vĩnh Bảo, trước thuộc Hải
Dương, nay thuộc Hải Phòng ( theo bài góp ý với tôi đã đăng báo Văn Nghệ của Đỗ Tiến Bảng ). Tôi
không dám bác lại 2 điều này, vì còn
phải tra cứu văn bản gốc là các sắc phong hoặc các văn bản có giá trị khoa học
tin cậy. Tôi chỉ có cơ sở để nghĩ, Tĩnh
Bang có thể ở đâu, chứ không ở Cửa Ông, không là Cửa Ông, như 2 nhà khoa học đáng kính là GS Lê Văn Lan
và GS Hoàng Giáp đã nói trong phim Danh tướng Trần Quốc Tảng. Tuy vậy
vẫn xin nêu một địa chỉ mới, xin coi như một giả thiết, một suy ngẫm chủ quan, và
điều đó còn cần phải được minh chứng thêm, đó là làng Vạn Niên, nay thuộc thị
trấn huyện lị Nam Sách. Vì tôi nhớ trong
Hành
trạng Tuệ Trung thượng sĩ, chính vua Trần Nhân Tông đã viết rằng, sau
khi nhận đất được phong thì Tuệ Trung đã đổi Tĩnh Bang thành hương Vạn Niên. Mà làng Vạn Niên ở Nam Sách
có từ thượng cổ đến trước năm 1945, hiện vẫn còn đình Vạn Niên, cạnh quốc lộ,
từ Tiền Trung, ngã 3 đường 5 đi về phía
cầu Bình. Rất đáng tiếc là nhà sử học nổi tiếng Lê Văn Lan, rất đáng kính, trong phim trên lại
khẳng định : Tĩnh Bang là đất phong cho
Trần Quốc Tảng và Tĩnh Bang nay là Cửa Ông, thì tôi sợ quá. Giáo sư Lan
cũng từng đứng ở chùa Hoa Yên, Uông Bí, chỉ tay xuống khoảng đất dưới chân nói
như đinh đóng cột rằng: “Trần Nhân Tông đã mất ở đây” ( trong phim về Yên
Tử). Nhà văn Hoàng Quốc Hải ( Hà Nội) đã viết một bài dài đăng báo Văn Nghệ để chế riễu ý kiến hàm hồ này
của GS. ĐVSKTT đã ghi từ năm 1497 là Phật hoàng Trần Nhân Tông, mất ở am Ngọa
Vân, huyện Đông Triều, sau lưng GS khoảng 40 km, nhưng chắc là GS không… đọc. Nói theo ngôn ngữ “điền dã” của
ngành sử học là tôi xin vái ông cả nón!
Việc tìm thấy phiến đá theo truyền
thuyết Trần Quốc Tảng đã mất ở trên đó, dẫu sao cũng là truyền thuyết, không
phải là lịch sử và không nên biến nó thành lịch sử. Nhưng điều đó dạy ra rằng,
trong tình hình nhiễu lọan nhiều giá trị như hiện nay, những vấn đề về lịch sử
cần phải được thân trọng. Và những nhà sử học có tên tuổi, càng cần phải thận
trọng khoa học hơn bao giờ hết, khi thay
mặt cho trí tuệ và lương tâm một ngành khoa học nghiêm khắc và rất đáng kính,
với nhiều tên tuổi được trọng vọng lớn lao,
chỉ ra điều này điều nọ, vì nhiều người còn tin vào các ông để xác lập
các giá trị cho hôm nay và có thể cho con cháu mai sau. Đừng vì bất cứ cái gì
mà hạ thấp mình, viết thuê, nói thuê, chẳng may nhỡ có những sai lầm như trên,
sẽ để lại nỗi tủi hổ bẽ bàng, rất khó xóa nhòa, trong rất nhiều năm sau, không
chỉ cho chính mình và còn cho các thế hệ con cháu.
Nguồn: Báo VĂN NGHỆ TP HỒ CHÍ MINH
số 290 ngày 27/2/ 2014
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét