Phiếm CHỮ NGHĨA MÀ CHƠI!

TỪ ĐIỂN - TỰ ĐIỂN – ĐÚNG SAI?

                  

Thái Quốc Mưu

Thuở học sinh, sinh viên, nghĩa là thời cắp sách đến trường. Chúng ta, thường tin tưởng tuyệt đối vào sách giáo khoa, coi đó là kim chỉ nam đào tạo cho mình kiến thức hầu tiến tới mục đích đỗ đạt. Đồng thời, chúng ta tuyệt đối tin tưởng vào các tác phẩm, sách giáo khoa của những tác giả khoa bảng, có học vị “bề thế”, hay các học giả, các nhà ngôn ngữ học,…viết ra. Tóm lại, cái gì, thứ gì họ viết đều được cho là đúng, là chính xác. Cứ thế nhắm mắt mà đọc mà học. Do đó, chúng ta không mua thêm sách để tra cứu, đối chiếu, đúng sai! Giả sử, có mua sách tra cứu thì các loại sách về một môn học đều na ná gần như copy của nhau rồi thêm thắt, chỉnh sửa để có một vài khác biệt.

Giờ, nghĩ lại không khỏi giật mình bởi, một phần kiến thức những “nhà học giả”, các vị “khoa bảng” tác giả những cuốn sách được giảng dạy ngày trước, giờ xem lại sai sót quá nhiều. Phần khác, khi viết sách giáo khoa, viết tự điển, từ điển… họ không dùng bản gốc để tra cứu. Hoặc, họ lơ là, lười biếng tìm những nguyên tác có tầm vóc quy mô, đồ sộ để tra cứu.

Xin thưa, tôi, Thái Quốc Mưu - kẻ viết bài nầy, không giỏi đâu! Có điều, anh em chúng tôi được may mắn sinh ra trong một gia đình mà dòng tộc có căn bản chữ nghĩa. Tôi nhờ được sự giáo dục căn bản, được học đúng thầy, tôi biết, hiểu được những cái sai, cái đúng của những vị đỗ đạt, có học vị hẳn hoi, hoặc những vị học giả viết sách giáo khoa, những vị từng dạy những người để khi ra trường họ làm thầy dạy lại kẻ khác.

Và, do luôn xem tất cả những người chung quanh đều là thầy tôi (khác xa với những vị không có thầy – Xin hiểu họ “quá giỏi”, chẳng còn ai xứng đáng làm thầy họ cả). Nhờ ở đâu, nhìn đâu cũng có thầy, nên tôi có cơ may học hỏi và học tất cả. Học điều hay để trau dồi kiến thức. Học điều dở để có kinh nghiệm sống. Nhờ vậy, kiến thức được nâng lên chút xíu; kinh nghiệm sống nhiều thêm tí ti.

Cụ thể, dưới đây là cái sai của những nhà khoa bảng và các nhà ngôn ngữ học:

Tất cả các cuốn sách thuộc loại tra cứu chữ nghĩa, đều có hai tên: TỰ Điểnhoặc TỪ Điển.

Trong cuốn TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT của Nhà Xuất Bản Đà Nẵng – TRUNG TÂM TỪ ĐIỂN HỌC – HÀ NỘI - ĐÀ NẴNG 1997, có 16 Nhà Ngôn Ngữ Học đồng tác giả.

Nơi trang 1036, từ trên xuống, dòng thứ 17, cột trái. Giải thích hai chữ Từ Điển (từ dầu huyền) như sau:

Từ điển d: Sách tra cứu tập hợp các ngôn ngữ (thường là đơn vị từ vựng) và sắp xếp theo một thứ tự để tra tìm, cung cấp một số kiến thức cần thiết đối với từng đơn vị. Từ điển tiếng Việt. Từ điển thành ngữ. Từ điển Pháp-Việt. Tra từ điển. (hết)

Tại trang 1039, ở cột phải, dòng thứ 22 từ trên xuống. Giải nghĩa hai chữ Tự Điển (tự dấu nặng): Tự điển d (cũ): Từ điển. (hết).

Câu giải thích trên đây có nghĩa Tự Điển là tên cũ, còn Từ Điển là tên mới.Trớt lớt!

Giải nghĩa như thế, chứng tỏ 16 Nhà Ngôn Ngữ Học đồng tác giả của cuốn Tự Điển Tiếng Việt dẫn trên, thiếu căn bản Việt Nho ngay từ đầu. Vì:

-         Tự Điển là sách giải nghĩa từng chữ hay từng tiếng một.

-         Từ Điển là sách giải nghĩa các đơn từ kết hợp lại, cấu tạo thành câu, thành ngôn ngữ (lời nói).

Vì thế, người ta nói “Ngôn từ” hay “Ngôn ngữ”, chẳng ai nói “Ngôn tự”.

Và, trong TỪ Điển còn giải thích các thể loại ca dao, thành ngữ, tục ngữ, phương ngữ,… Còn Tự Điển thì không!

Cuốn TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT, dẫn trên, vừa là Tự Điển, vừa là Từ Điển mà để tên sách là Từ Điển. SAI!

Họ sai là do họ học theo sách vở, và khi còn là sinh viên họ chỉ mong đạt được mục đích, cố lấy cho được cái học vị, sau đó họ không chịu tra cứu, học thêm, bổ túc thứ kiến thức thu nhận từ học đường.

Khi đỗ đạt, thành ông Nghè, ông Cống họ viết sách dạy lại người khác mà không chịu nghiên cứu cẩn thận, hoặc nghiên cứu không đầy đủ, chính xác, hoặc do lười biếng không tra cứu đến nơi đến chốn. Cho nên, cái sai của họ lâu dần thành thói quen, được cho là “đúng” (?). Nhưng, sai vẫn là sai!

Vậy, NHỮNG CUỐN TỰ ĐIỂN hoặc TỪ ĐIỂN có NỘI DUNG GIẢI THÍCH CẢ TỰ (dấu nặng) lẫn TỪ (dấu huyền) phải đặt tên sách thế nào cho đúng?

Nên chăng: Tự, Từ Điển hoặc, Tự Điển và Từ Điển?... Sai!

Phải gọi và đặt tên sách là TỪ THƯ

Thái Quốc Mưu

Atlanta, USA